Trong những năm gần đây, thị trường trái cây xuất khẩu của Việt Nam chứng kiến nhiều biến động đáng kể. Đặc biệt, cuộc đua giữa thanh long và sầu riêng đã tạo nên những câu chuyện đầy kịch tính. Nếu như trước đây, thanh long từng thống trị ngôi vương xuất khẩu trái cây tỷ đô thì giờ đây, vị trí này đã thuộc về sầu riêng.
Sầu riêng lên ngôi, thanh long mất dần vị thế
Từ một loại trái cây ít được biết đến, sầu riêng Việt Nam đã nhanh chóng trở thành “vua trái cây” với kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng chóng mặt. Trong khi đó, thanh long – loại trái cây từng làm nên tên tuổi của nông sản Việt trên thị trường quốc tế – lại đang đối mặt với nhiều khó khăn.
Theo số liệu từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm 2024, sầu riêng đã vượt mặt thanh long để trở thành mặt hàng xuất khẩu trái cây có giá trị lớn nhất, đạt hơn 1,3 tỷ USD. Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu thanh long chỉ đạt 292 triệu USD, giảm 14,3% so với cùng kỳ năm trước.
Nguyên nhân của sự thay đổi
Thị trường Trung Quốc: Trung Quốc là thị trường tiêu thụ trái cây lớn nhất của Việt Nam. Mặc dù cả thanh long và sầu riêng đều được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng, nhưng sầu riêng đang chiếm ưu thế hơn do nhu cầu đa dạng hóa và sự khan hiếm của loại trái cây này tại thị trường nội địa.
Chất lượng sản phẩm: Sầu riêng Việt Nam, đặc biệt là giống Monthong, được đánh giá cao về chất lượng, hương vị và thời gian bảo quản. Trong khi đó, chất lượng thanh long Việt Nam còn chưa ổn định, đặc biệt là về kích cỡ, mẫu mã và độ ngọt.
Chính sách của các nước nhập khẩu: Các nước nhập khẩu đang đặt ra những yêu cầu ngày càng khắt khe về chất lượng, an toàn thực phẩm đối với trái cây nhập khẩu, điều này đặt ra thách thức lớn cho các nhà sản xuất thanh long Việt Nam.
Sự cạnh tranh từ các nước khác: Trung Quốc đã bắt đầu trồng sầu riêng với quy mô lớn, điều này sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam trong tương lai.
Những thách thức và cơ hội
Để duy trì vị trí dẫn đầu trên thị trường xuất khẩu trái cây, ngành sầu riêng Việt Nam cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu và tìm kiếm thị trường mới. Đồng thời, ngành thanh long cần có những giải pháp để cải thiện chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm và tìm kiếm thị trường ngách.
Sự thay đổi vị thế giữa thanh long và sầu riêng cho thấy sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường trái cây xuất khẩu. Để thành công, các doanh nghiệp và nhà nông cần không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm và thích ứng với những thay đổi của thị trường.
